Strach, wstyd, skrępowanie i niechęć przed badaniem odbytu sprawiają, że często odkładamy wizytę u lekarza, nawet wtedy, gdy hemoroidy powodują ból i krwawią. Siedzący tryb życia i dieta uboga w błonnik przyczyniają się do zaparć, co z kolei zwiększa ryzyko wystąpienia żylaków odbytu. Sprawdź, jakie są inne przyczyny i objawy choroby hemoroidalnej, a także jak można ją wyleczyć.
Co to są hemoroidy i jak wyglądają?
Należy zacząć od informacji, że hemoroidy (guzki krwawnicze) posiada każdy człowiek i jest to zupełnie naturalne. Gdy mówimy o stanie patologicznym, to powinniśmy posługiwać się wyrażeniami “żylaki odbytu” lub “choroba hemoroidalna”. Jednak ze względu na to, że “hemoroidy” w słownictwie potocznym są jednoznacznie kojarzone z patologią, to także będziemy się czasem posługiwać tym słowem w takim znaczeniu.
Jeśli spuchnięte, powiększone żyły zlokalizowane są dookoła odbytu, mamy do czynienia z zewnętrznymi żylakami odbytu. Znajdują się znacznie niżej niż hemoroidy wewnętrzne, niekiedy mogą wysunąć się na zewnątrz, szczególnie podczas oddawania kału, wtedy można je łatwo zobaczyć i wyczuć. Sinawe guzki zazwyczaj powstają, gdy tkanka łączna jest zbyt słaba, aby utrzymać je w prawidłowej pozycji w odbycie. Jeśli hemoroidy zewnętrzne wypadają, mogą pojawić się w nich zakrzepy, co z kolei zwiększa ryzyko wystąpienia zakrzepicy.
Mogą wówczas przybrać niebieski lub fioletowy kolor, niejednokrotnie pojawia się też krew na stolcu lub tylko na papierze. Zakrzepowe żylaki odbytu wywołują silny ból i należy udać się z tym schorzeniem do specjalisty.
Hemoroidy wewnętrzne pokryte są nieunerwioną błoną śluzową odbytnicy, w związku z tym nie powodują bólu i w początkowym stadium nie da się ich zobaczyć. Wraz z postępem choroby hemoroidalnej guzki krwawnicze wypadają na zewnątrz, można je wówczas łatwo zauważyć, ponieważ są bardziej zaróżowione niż okolica odbytu. W takiej sytuacji zaczynają uciskać otaczające je nerwy, w konsekwencji wywołując silny ból.
Stopnie zaawansowanej choroby hemoroidalnej
Wyróżniamy 4 stopnia zaawansowania żylaków odbytu:
- I stopień: guzki krwawnicze są powiększone, ale nie wypadają na zewnątrz,
- II stopień: guzki wypadają z kanału odbytu podczas wypróżniania i niekiedy krwawią, ale samoistnie się cofają,
- III stopień: guzki wypadają i pacjent musi wepchnąć je palcem do prawidłowej pozycji,
- IV stopień: guzki wypadają i nie można ich ręcznie przywrócić do normalnej pozycji, dodatkowo mają tendencję do obrzęków, przekrwienia i zakrzepicy, natomiast stolec pokryty jest śluzem.
Objawy choroby hemoroidalnej
Do najczęstszych objawów choroby hemoroidalnej (potocznie nazywanej hemoroidami) zaliczamy ból, swędzenie, szczypanie, pieczenie odbytu i/lub krwawienie podczas wypróżniania. Do pilnej wizyty u proktologa powinna również skłonić Cię wydzielina z odbytu, śluz w kale lub uczucie niepełnego wypróżniania. Skonsultuj się z lekarzem, jeśli okolice odbytu są bolesne, zaognione lub obrzęknięte.
Lekarz stawia diagnozę na podstawie dokładnego wywiadu i badania per rectum. Wspomniane badanie przeprowadza się delikatnie i powoli, dodatkowo używa do niego żelu, aby złagodzić ból i dyskomfort. W trakcie wywiadu specjalista najprawdopodobniej zapyta o częstotliwość wypróżnień, czas trwania zaparć, a także plamienie/krwawienie z odbytu po skorzystaniu z toalety. W razie potrzeby może Cię również skierować na dodatkowe badania, np. anoskopię lub kolonoskopię.
Hemoroidy – przyczyny
Chorobę hemoroidalną diagnozuje się już co u drugiego człowieka po 30. roku życia. Jeśli podejrzewasz, że cierpisz na żylaki odbytu, nie zwlekaj i wybierz się do specjalisty. Zbyt wysokie ciśnienie w jamie brzusznej może przyczyniać się do puchnięcia żył, w konsekwencji uniemożliwiając prawidłowy przepływ krwi. Wzrost ciśnienia może być związany z otyłością, biernym trybem życia lub częstymi zaparciami. Na chorobę hemoroidalną narażone są też osoby, które dostarczają zbyt małą ilość wody, nie dbają o zbilansowaną dietę lub cierpią na inne schorzenia, np. marskość wątroby.
W grupie ryzyka znajdują się również pacjenci, w których rodzinach występowały przypadki żylaków odbytu. Na wspomnianą przypadłość cierpią też często w kobiety w ciąży, wówczas przyczyna tkwi w zmianach hormonalnych, wzroście wagi lub powiększonej macicy uciskającej na naczynia krwionośne.
Leczenie zachowawcze hemoroidów
Zazwyczaj pierwsze objawy żylaków odbytu złagodzą maści, czopki, żele lub tabletki, nie należy jednak zwlekać z wizytą u lekarza. Proktolog zbada, czy uciążliwe dolegliwości wywołane są przez hemoroidy, czy inną chorobę, np. raka jelita grubego. Proponowane preparaty działają przeciwzapalnie i przeciwbólowo, jednocześnie łagodzą świąd i hamuje krwawienie. Mogą również wzmocnić naczynia włosowate i zmniejszyć ich przepuszczalność. Pamiętaj, aby stosować je tylko w ostrej fazie choroby i nie dłużej niż 7-10 dni. Jeśli po tym czasie objawy nie ustąpią, zgłoś się do lekarza.
Aby opóźnić rozwój żylaków odbytu i zapobiec ich nawrotom, unikaj długiego przesiadywania na toalecie. Ponadto pij przynajmniej 2 l wody dziennie, przejdź na dietę bogatą w błonnik i uprawiaj regularnie aktywność fizyczną, w ten zadbasz o prawidłowe wypróżnianie. Dodatkowo zachowaj higienę okolic odbytu, po oddaniu stolca przemyj je środkiem do higieny intymnej lub wodą. Używaj też specjalnych chusteczek nawilżanych lub miękkiego papieru toaletowego, dzięki czemu nie będziesz podrażniać skóry. Upewnij się również, że noszona bielizna zapewnia swobodny przepływ powietrza.
Skuteczne metody usuwania hemoroidów
Zazwyczaj w II i III stopniu choroby hemoroidalnej stosuje się leczenie zachowawcze, w tym farmakologiczne. W przypadku dużych lub zakrzepłych guzków zaleca się wykonanie zabiegu, na przykład metodą Barrona. Lekarz może również zalecić takie rozwiązanie, gdy nie można wprowadzić hemoroidów z powrotem do odbytu.
Na czym polega gumkowanie hemoroidów?
Metoda Barrona, znana również jako gumkowanie hemoroidów, jest bezpieczna, skuteczna i bezoperacyjna. Można ją przeprowadzić u pacjentów z żylakami odbytu I i II stopnia, a w niektórych przypadkach także z guzkami krwawniczymi III stopnia. Najpierw lekarz powoli wprowadzi anoskop do jelita grubego, aby dokładnie ocenić wybrany hemoroid, a następnie za pomocą ligatora zakłada na nasadę guzka gumową podwiązkę. W ten sposób skutecznie odcina dopływ krwi do żylaka odbytu. Hemoroid zasysany jest do wnętrza ligatora z zastosowaniem podciśnienia, w kolejnym etapie zakłada się gumową opaskę na szypułę (podstawę) guzka, który kurczy się, obumiera, a po 7-10 dniach od wykonania zabiegu samoistnie odpada.
Proponowany zabieg zazwyczaj przeprowadzany jest w gabinecie lekarskim i trwa tylko kilka minut. Chociaż podczas jednej sesji specjalista może założyć gumowe podwiązki na wszystkie żylaki odbytu, to zazwyczaj za jednym razem usuwa 1-2 guzki. Kolejne guzki krwawnicze usuwa w odstępach 3-4 tygodni, dzięki czemu minimalizuje się ryzyko powikłań związanych z wystąpieniem martwicy.
Kiedy wycina się guzki krwawnicze?
Niekiedy lekarz może zalecić skleroterapię, podczas której wstrzykuje środki chemiczne blokujące dopływ krwi do hemoroidów. Do popularnych małoinwazyjnych metod leczenia żylaków odbytu zaliczamy też:
- koagulację zimnem (krioterapię),
- koagulację laserową,
- elektrokoagulację.
- podwiązanie tętnic, które doprowadzają krew do guzków.
Jeśli wspomniane metody nie przynoszą spodziewanych efektów, specjalista najprawdopodobniej skieruje pacjenta na operację, podczas której usunie guzki krwawnicze. Należy jednak podkreślić, że zabieg jest bolesny i obarczony ryzykiem wystąpienia powikłań.
Podobne wpisy
Choroba Baastrupa – charakterystyka i możliwości rehabilitacji: ćwiczenia oraz fizykoterapia
Jak dbać o zdrowie?
Ból szyi po spaniu – przyczyny i możliwości leczenia